หลักฐานการสอบบัญชีและการตรวจสอบในการตรวจสอบงบการเงิน ผู้สอบบัญชีจะรวบรวมหลักฐานการสอบบัญชีอย่างเพียงพอ + เหมาะสม เพื่อใช้เป็นเกณฑ์ในการสรุปความเห็นในรายงานการสอบบัญชี
หลักฐานการสอบบัญชี : Audit Evidence >>> ข้อมูล /ข้อเท็จจริงที่ผู้สอบบัญชีได้รับหรือรวบรวมจากการใช้วิธีการตรวจสอบตามมาตรฐานการสอบบัญชีที่รับรองทั่วไป เพื่อให้ได้ข้อมูลที่ใช้สนับสนุนข้อสรุปผลการตรวจสอบ+ใช้ข้อสรุปนั้นเป็นเกณฑ์อย่างเหมาะสมในการแสดงความเห็นของผู้สอบบัญชี
หลักฐานการสอบบัญชี อาจจัดประเภทตามเกณฑ์ต่างๆ ดังนี้
1. เกณฑ์ความเกี่ยวข้องทางการบัญชี
1.1 หลักฐานทางการบัญชี : เกี่ยวกับการบัญชีโดยตรง
~ สมุดบัญชี บันทึกทางการบัญชี = สมุดรายวันทั่วไป ทะเบียนคุมสินทรัพย์
~ เอกสารประกอบรายการบัญชี = ใบสั่งซื้อ ใบสำคัญจ่าย เอกสารประกอบการจ่ายเงิน
1.2 หลักฐานประกอบต่างๆ : ไม่เกี่ยวกับการบัญชีโดยตรง
~ สอบถามจากผู้บริหาร+บุคลากร ~ สัญญาต่างๆ ( เงินกู้ , เช่า )
2. เกณฑ์แหล่งที่มาของหลักฐาน
2.1 หลักฐานภายในกิจการ = กิจการจัดทำขึ้นเอง/บุคคลภายนอกจัดทำขึ้น+กิจการจัดเก็บ
2.2 หลักฐานภายนอกกิจการ=หนังสือตอบยืนยันยอดจากบุคคลภายนอก,การสอบถาม
2.3 หลักฐานที่ได้มาจากการปฏิบัติงานโดยอิสระของผู้สอบบัญชี=ผู้สอบบัญชีดำเนินการเอง
3. เกณฑ์วิธีการรวบรวมข้อมูล
3.1 หลักฐานจากการตรวจ - ตรวจสอบบันทึกทางบัญชี และเอกสารประกอบรายการบัญชี - ตรวจสอบความมีตัวตน
3.2 หลักฐานจากการสังเกตการณ์
3.3 หลักฐานจากการสอบถาม - เป็นลายลักษณ์อักษร - ทางวาจา
3.4 หลักฐานจากการขอคำยืนยันยอด
3.5 หลักฐานจากการคำนวณ - คำนวณโดยอิสระ คือ ลูกค้าไม่เคยทำมาก่อน - คำนวณซ้ำ คือ ลูกค้าคำนวณมาแล้ว เราคำนวณซ้ำ
3.6 หลักฐานจากการวิเคราะห์เปรียบเทียบ
คุณลักษณะที่ดีของหลักฐานการสอบบัญชี
1. ความเพียงพอของหลักฐานการสอบบัญชี จะพิจารณาจากขอบเขตการตรวจสอบ
2. ความเหมาะสมของหลักฐานการสอบบัญชี จะพิจารณาจากลักษณะของหลักฐานการสอบบัญชี ดังนี้
2.1 ความเกี่ยวพันกับวัตถุประสงค์การตรวจสอบ
2.2เวลาตรวจสอบ
- ได้มาจากงบดุล สุ่มมาจากสิ้นปี
- ได้มาจากงบกำไรขาดทุน สุ่มตัวอย่างรายการที่เกิดขึ้นตลอดทั้งงวดบัญชี
2.3 แหล่งที่มาของหลักฐานการสอบบัญชี
- การปฏิบัติงานโดยอิสระของผู้สอบบัญชี
- หลักฐานจากภายนอกกิจการ
- หลักฐานจากภายในกิจการ
ประเภทของสิ่งที่ผู้บริหารได้ให้การรับรองไว้เกี่ยวกับงบการเงิน
- มีอยู่จริง / เกิดขึ้นจริง
- ครบถ้วน
- กรรมสิทธิ์ / ภาระผูกพัน
- การตีราคา / การวัดมูลค่า
- การแสดงรายการ / การเปิดเผยข้อมูล
ขั้นตอนของการวางแผนงานสอบบัญชี(ต่อ)
(7) การพัฒนาแผนการสอบบัญชีโดยรวมและแนวการสอบบัญชี
แผนการสอบบัญชีโดยรวมและแนวการสอบบัญชี
หลังจากที่ผู้สอบบัญชีได้ทำความเข้าใจในระบบบัญชีและระบบการควบคุมภายใน รวมทั้งการประเมินความเสี่ยงในการสอบบัญชีแล้ว ขั้นตอนสุดท้ายที่ผู้สอบบัญชีจะต้องกระทำ คือ การพัฒนาแผนการสอบบัญชีโดยรวม (Overall Audit Plan) และแนวการสอบบัญชี (Audit Program)
แผนการสอบบัญชีโดยรวม (Overall Audit Plan)
>>>แผนกลยุทธ์ของผู้สอบบัญชี ซึ่งเป็นผลมาจากการประเมินความเสี่ยงจากการควบคุม ร่วมกับความเสี่ยงสืบเนื่อง
>>>ผู้สอบบัญชีจะบันทึกข้อมูลรายละเอียดที่จำเป็นในกระดาษทำการแผนการสอบบัญชีโดยรวม เพื่อเป็นประโยชน์ในการจัดทำแนวการสอบบัญชีต่อไป
ข้อควรพิจารณาในการพัฒนาแผนการสอบบัญชีโดยรวม
1) ขอบเขตของงานสอบบัญชี
2) ความรู้เกี่ยวกับธุรกิจที่ตรวจสอบ
3) ความเข้าใจในระบบบัญชีและระบบการควบคุมภายใน
4) ความเสี่ยงและความมีสาระสำคัญ
5) ลักษณะ ระยะเวลา และขอบเขตของวิธีการปฏิบัติงานสอบบัญชีการประสานงาน การสั่งการ การควบคุม และการสอบทานงาน
แนวการสอบบัญชี ( Audit Program )
>>> กระดาษทำการของผู้สอบบัญชีซึ่งแสดงถึงลักษณะ ระยะเวลา และขอบเขตของการตรวจสอบ ซึ่งสอดคล้องกับผลประเมินความเสี่ยงสืบเนื่องและความเสี่ยงควบคุมการจัดทำแนวการสอบบัญชี : ผู้สอบบัญชีควรคำนึงถึงวิธีการตรวจสอบที่จะใช้ให้เหมาะสมแก่กรณี เช่น
-ถ้าผู้สอบบัญชีต้องการทดสอบความมีตัวตนของลูกค้า>>วิธีเหมาะสม>>การขอคำยืนยันยอดลูกหนี้การค้า
-ถ้าผู้สอบบัญชีต้องการทดสอบว่ายอดขายบันทึกบัญชีไว้ในงวดบัญชีถูกต้องหรือไม่>>วิธีเหมาะสม>>การตรวจตัดยอดขาย
แนวการสอบบัญชีให้ประโยชน์ในการปฏิบัติงานสอบบัญชี คือ
1)ใช้เป็นคำสั่งงานแก่ผู้ช่วยผู้สอบบัญชี
2)ใช้ในการควบคุมและบันทึกการปฏิบัติงานให้เป็นไปอย่างถูกต้อง
แนวการสอบบัญชีควรประกอบด้วยเนื้อหาสาระสำคัญ คือ
1) วัตถุประสงค์การตรวจสอบ
2) ขอบเขตการตรวจสอบ
3) เทคนิคการตรวจสอบที่ใช้
4) เวลาที่ใช้ในการตรวจสอบ
5) ดัชนีกระดาษทำการ
6) ลายมือชื่อผู้ตรวจสอบ + ผู้สอบทานและวันที่ตรวจสอบ+สอบทานเสร็จสิ้น
